Ένα νέο τοπίο που αφορά στο οικογενειακό δίκαιο ανατέλλει με τη ψήφιση του νόμου για τη συνεπιμέλεια. Οι βασικές αλλαγές αφορούν:
- Ηλεκτρονικό διαζύγιο: “Οι σύζυγοι μπορούν με έγγραφη συμφωνία ή κοινή ψηφιακή δήλωση να λύσουν τον γάμο τους. Στην περίπτωση υποβολής κοινής ψηφιακής δήλωσης δεν απαιτείται βεβαίωση του γνησίου της υπογραφής των συζύγων. Η έγγραφη συμφωνία ή η κοινή ψηφιακή δήλωση συνάπτονται μεταξύ των συζύγων με την παρουσία ή με ψηφιακή σύμπραξη πληρεξούσιου δικηγόρου αντίστοιχα για καθέναν από αυτούς.
- Ισότητα των γονέων: Προτάσσεται η αρχή της ισότητας των γονέων. Συγκεκριμένα, επισημαίνεται ότι η απόφαση του δικαστηρίου θα λαμβάνει ιδίως υπόψη την ικανότητα και πρόθεση καθενός εκ των γονέων να σεβαστεί τα δικαιώματα του άλλου, τη συμπεριφορά κάθε γονέα κατά το προηγούμενο χρονικό διάστημα και τη συμμόρφωσή του με δικαστικές αποφάσεις, εισαγγελικές διατάξεις και με προηγούμενες συμφωνίες που είχε συνάψει με τον άλλο γονέα και αφορούν το τέκνο.
- Διαμεσολάβηση: Επισημαίνεται πως “σε περίπτωση διαφωνίας, κατά την άσκηση της γονικής μέριμνας οι γονείς υποχρεούνται να καταβάλλουν προσπάθεια για την εξεύρεση κοινά αποδεκτών λύσεων, προσφεύγοντας, εάν είναι απαραίτητο, σε διαμεσολάβηση. Αν διαφωνούν και το συμφέρον του τέκνου επιβάλλει να ληφθεί απόφαση, αποφασίζει το δικαστήριο”.
- Από κοινού άσκηση της γονικής μέριμνας: Στις περιπτώσεις διαζυγίου ή ακύρωσης του γάμου ή λύσης του συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης ή διακοπής της συμβίωσης των συζύγων και εφόσον ζουν και οι δύο γονείς, εξακολουθούν να ασκούν από κοινού και εξίσου τη γονική μέριμνα Αν δεν είναι δυνατή η από κοινού άσκηση της γονικής μέριμνας, το δικαστήριο μπορεί ανάλογα με την περίπτωση: α) να κατανείμει την άσκηση της γονικής μέριμνας μεταξύ των γονέων, να εξειδικεύσει τον τρόπο άσκησής της στα κατ’ ιδίαν θέματα ή να αναθέσει την άσκηση της γονικής μέριμνας στον ένα γονέα ή σε τρίτο, β) να διατάξει πραγματογνωμοσύνη ή να λάβει οποιοδήποτε άλλο πρόσφορο μέτρο και γ) να διατάξει διαμεσολάβηση ή την επανάληψη διακοπείσας διαμεσολάβησης, ορίζοντας συγχρόνως τον διαμεσολαβητή.
- Τόπος διαμονής: ‘’Για τη μεταβολή του τόπου διαμονής του τέκνου που επιδρά ουσιωδώς στο δικαίωμα επικοινωνίας του γονέα με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο, απαιτείται προηγούμενη έγγραφη συμφωνία των γονέων ή προηγούμενη δικαστική απόφαση που εκδίδεται μετά από αίτηση ενός από τους γονείς.’’
- Επικοινωνία: ‘’Ο γονέας με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση της, κατά το δυνατό, ευρύτερης επικοινωνίας με αυτό, στην οποία περιλαμβάνονται, τόσο η φυσική παρουσία και επαφή αυτού με το τέκνο, όσο και η διαμονή του τέκνου στην οικία του. Ο γονέας με τον οποίο διαμένει το τέκνο οφείλει να διευκολύνει και να προωθεί την επικοινωνία του τέκνου με τον άλλο γονέα σε καθημερινή βάση.’’
Διαφοροποιήσεις σε σχέση με το προηγούμενο πλαίσιο (2017)
Οι διαφοροποιήσεις έγκειται στο γεγονός ότι το προηγούμενο νόμο του 2017 περιελάμβανε:
- Διαζύγιο ή ακύρωση του γάμου: Οι γονείς διατηρούν από κοινού την άσκηση της γονικής μέριμνας στην οποία περιλαμβάνεται η επιμέλεια και φροντίδα του προσώπου του τέκνου ,ακόμα και αν η άσκηση της ρυθμίζεται από το δικαστήριο. Οι συμφωνίες των γονέων και οι δεσμοί του τέκνου με τους γονείς και τους αδελφούς του λαμβάνονται υπόψη από το δικαστήριο.».
- Τέκνα χωρίς γάμο των γονέων τους: Η γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου που γεννήθηκε και παραμένει χωρίς γάμο των γονέων του, ανήκει στη μητέρα του.
- Κατοικία του τέκνου: Ως τόπος νόμιμης κατοικίας του τέκνου παραμένει ο τόπος της τελευταίας κοινής κατοικίας των γονέων, εκτός εάν υπάρχει αντίθετη έγγραφη συμφωνία των γονέων.
- Προσωπική επικοινωνία: Το τέκνο όπως και ο γονέας με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο έχουν αμφότεροι δικαίωμα και υποχρέωση προσωπικής επικοινωνίας. Κάθε γονέας υποχρεούται να διευκολύνει την προσωπική επικοινωνία του τέκνου με τον άλλο γονέα, ιδίως κατά το χρόνο που διαμένει με αυτόν.
Αντιδράσεις των κομμάτων αλλά και της συμπολίτευσης
Η ψήφιση του Νομοσχεδίου προκάλεσε αντιδράσεις τόσο από την αντιπολίτευση, όσο και από κυβερνητικούς βουλευτές. Συγκεκριμένα, σύσσωμη η αντιπολίτευση αλλά και οι βουλεύτριες της ΝΔ, Μαριέττα Γιαννάκου και Όλγα Κεφαλογιάννη καταψήφισαν τον εν λόγω νομοσχέδιο. Παρόλα αυτά, εγκρίθηκε με την ψήφο 156 Βουλευτών.
Η Μαριέττα Γιαννάκου σε ανάρτησή της στο twitter, την οποία αναδημοσίευσε λίγο αργότερα και η Όλγα Κεφαλογιάννη δήλωσε: ‘Στις 17/5, 2 ειδικοί εισηγητές του ΟΗΕ για την εξάλειψη των διακρίσεων σε βάρος των γυναικών & για τη βία κατά των γυναικών, τις αιτίες και τα αποτελέσματά της παρενέβησαν με επιστολή τους στην Κυβέρνηση, ζητώντας να κατατεθεί η τελευταία στη Βουλή αφού οι διατάξεις του σ/ν, παραβιάζουν ευθέως το Διεθνές Δίκαιο και δεν πρέπει να ψηφιστούν. Όπως προβλέπεται στην επιστολή τους, με την παρέλευση 48 ωρών. Οι δύο εισηγητές εκφράζουν μεταξύ άλλων την αντίθεσή τους και στα άρθρα στα οποία καταθέσαμε μαζί με την κα. Κεφαλογιάννη τροπολογίες, ήτοι στα άρθρα 5,7, 8, 11,13,14.’’
Άποψη Νομικού
Τέλος ο δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω, Παναγιώτης Γεωργιάδης εξέφρασε την άποψή του σχετικά με το νόμο κρατώντας μια πιο μετριοπαθή στάση. Πιο συγκεκριμένα, αναφέρει: Η όποια μεταρρύθμιση σε αυτό το τόσο ευαίσθητο ζήτημα για να εφαρμοστεί με επιτυχία, θα πρέπει να είναι προσανατολισμένη στην ΄΄φιλική δικαιοσύνη΄΄, χωρίς αντιδικία των γονέων, με προώθηση του θεσμού της διαμεσολάβησης και με τη προέχουσα συμμετοχή των δικηγόρων για την επίτευξη συμφωνίας. Από την διεθνή εμπειρία, όπου υπήρχε αποκλειστική επιμέλεια οι υποθέσεις καταλήγανε στα ακροατήρια. Όπου εισήχθη τον νέο μοντέλο οι περισσότερες υποθέσεις λύνονται συναινετικά έξω από τα δικαστήρια.