Ο καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (πρώην ΑΣΟΕΕ) στο Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων, Κώστας Καραμάνης, μίλησε στον news2u.gr για την κατάσταση στα ΑΕΙ, τα φαινόμενα βίας και από πού προέρχονται.
Συνέντευξη στον Μάκη Θεοδώση
Αξιολόγησε το σχέδιο της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της κατάστασης, ενώ κατέθεσε και τις προτάσεις του για το μέλλον και την αναμόρφωση των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων.
«Να προάγουμε την έρευνα, να δημιουργηθεί ένα υγιές ακαδημαϊκό περιβάλλον με επαρκές προσωπικό, αύξηση κονδυλίων και ενδελεχή έλεγχο του ποιος μπαίνει και για ποιον λόγο στα πανεπιστήμια», υπογράμμισε.
Ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα ΑΕΙ σήμερα; Πώς μπορεί να λειτουργήσει πιο εύρυθμα ένα πανεπιστήμιο;Από το 1999 υπηρετώ στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, ερχόμενος από το Ηνωμένο Βασίλειο, και ασχολούμαι στο αντικείμενο της λογιστικής. Τότε υπήρχε η ελπίδα πως θα φτιάξουν τα πράγματα και αρκετοί νέοι επιστήμονες είχαν επιστρέψει στη χώρα. Δυστυχώς απογοητευτήκαμε.
Ένα από τα βασικά θέματα είναι ο συνωστισμός φοιτητών, έχουμε υπέρμετρο αριθμό. Επίσης, ένα χρόνιο πρόβλημα αποτελούν οι υποδομές, που δεν είναι επαρκείς, δεν είναι κατάλληλες.
Τι πρέπει να γίνει για τα φαινόμενα βίας και την έξαρσή τους, με αποκορύφωμα τη διαπόμπευση του πρύτανη του ΟΠΑ;Για να αντιμετωπίσουμε τη βία, πρέπει να αντιμετωπίσουμε το υπόβαθρο που την παράγει και την αναπαράγει. Μπορεί το γεγονός στο οποίο αναφερθήκατε να ήταν αποκρουστικό, σοκαριστικό και ακραίο, αλλά δεν ήταν το μόνο, παρόμοια έχουν συμβεί και στο παρελθόν.
Η βία δεν ξεκίνησε από τους κουκουλοφόρους, σχετίζεται με την πολιτική αντιπαλότητα, οι παρατάξεις των φοιτητών βλέπουν τους απέναντι ως εχθρούς. Ήταν μικρή στην αρχή και φτάσαμε στο μη περαιτέρω. Όταν είδα την εικόνα με την κρεμασμένη ταμπέλα, η σκηνή που μου ήρθε στο μυαλό ήταν το ισλαμικό κράτος με τους μελλοθάνατους.
Η άρση ασύλου δίνει τη δυνατότητα παρέμβασης στην αστυνομία, αλλά κάποιος πρέπει να τους καλέσει. Αν εγώ είμαι πρύτανης και είναι γνωστή η ταυτότητά μου, η κατοικία μου σε άτομα που μπορούν να στραφούν εναντίον μου, ανησυχώ για την ασφάλειά μου. Δεν την καλεί λοιπόν και αν την καλέσει, θα είναι εκ των υστέρων. Οι εμπλεκόμενοι έχουν αποχωρήσει και δεν υπάρχουν συλλήψεις.
Πώς θα αλλάξει αυτό; Συμφωνείτε με τα μέτρα περιφρούρησης που προτείνει το υπουργείο;Πρέπει να αλλάξει η κουλτούρα, ο τρόπος σκέψης των νέων παιδιών, να τα εκπαιδεύσουμε στο αγαθό της δημοκρατίας και της ελευθερίας. Αυτό το περιβάλλον βίας διώχνει τα παιδιά που έρχονται με δίψα να σπουδάσουν, αυτό είναι το μείζον πρόβλημα.
Μέσω του προγράμματος Erasmus δεχόμαστε εκατοντάδες φοιτητές από άλλες χώρες, που μεταφέρουν τη χείριστη εικόνα για το ΑΕΙ. Αντί να είναι οι πρεσβευτές μας για την υψηλού επιπέδου εκπαιδευτική διαδικασία, μεταδίδουν τους βανδαλισμούς. Δεν έχουμε αντιληφθεί τη ζημιά που κάνουμε εμείς οι ίδιοι με την ανεκτικότητα που δείχνουμε.
Σε όλο τον κόσμο δεν μπαίνει όποιος θέλει στο πανεπιστήμιο, υπάρχει έλεγχος. Είμαι υπέρ της ελευθερίας λόγου και κίνησης και, όταν παρεμποδίζονται αυτά, η πολιτεία πρέπει να εφαρμόζει τα κατάλληλα μέτρα. Οι πρυτάνεις δεν μπορούν να λειτουργούν ως Αττικάρχες.
Δεν έχουν εκπαιδευτεί ως αστυνομικοί, είτε ειδικών αποστολών είτε επιτελικοί. Ο ρόλος τους είναι η διοίκηση της ακαδημαϊκής λειτουργίας των ΑΕΙ, αλλά όχι για την ασφάλεια. Δεν είναι άλλη επικράτεια ο χώρος μας, δεν μπορεί να μην εφαρμόζονται οι νόμοι του κράτους.
Είστε υπέρ ενός Ειδικού Σώματος Ασφάλειας των ΑΕΙ και, αν ναι, σε ποιον θα δίνει αναφορά;
Πρέπει να είναι ένας μηχανισμός που όποιος «ξένος» θέλει να μπει να έχει συγκεκριμένη άδεια, πού πηγαίνει, ποιος τον κάλεσε. Ούτε να επιτρέπεται σε ταραχοποιά στοιχεία να εισέρχονται και να καταλαμβάνουν χώρους του πανεπιστημίου. Ο πρύτανης να έχει πλήρη ενημέρωση και να ενημερώνει την αστυνομία.
Ποιος πληρώνει τους βανδαλισμούς; Η αξιολόγηση των ΑΕΙ με ποια κριτήρια πρέπει να γίνεται;Δυστυχώς ο Έλληνας φορολογούμενος, και πριν από 15 χρόνια οι καταστροφές γίνονταν από τις παρατάξεις που γιόρταζαν τη νίκη τους ή ξεσπούσαν για την ήττα τους. Τώρα έχουν σταματήσει, και αυτά οφείλονται κυρίως σε εξωτερικούς εισβολείς.
Είμαστε υπέρ του να αποζημιώνονται οι ζημιές από τους ενόχους, αλλά πρέπει να τους ξέρουμε. Για να γίνει αυτό, πρέπει να ελέγχουμε ποιος μπαίνει και για ποιον λόγο μέσα στο ΑΕΙ.
Αύριο (15 Δεκεμβρίου) συγκαλείται η Σύνοδος των Πρυτάνεων. Θα βρεθεί κοινός τόπος με την κυβέρνηση;Έχουμε το Αυτοδιοίκητο των πανεπιστημίων, αλλά ζούμε μια συγκεχυμένη κατάσταση. Δεν θίγεται αυτό το προνόμιο όταν τα θέματα ασφάλειας τα χειρίζονται οι αρμόδιοι της πολιτείας. Θίγεται όταν ο υπουργός αποφασίζει για τον αριθμό των φοιτητών, μετονομάζει χωρίς αξιολόγηση ΤΕΙ σε ΑΕΙ και αυξάνει τον πληθυσμό τους επικίνδυνα για τη λειτουργία των πανεπιστημίων.
Πολλοί φοιτητές λαμβάνουν αμφιβόλου ποιότητας εκπαίδευση, παλινδρομούν, δεν τελειώνουν ποτέ και τελικά καταστρέφουν τη ζωή τους. Ξοδεύουν ακόμα και επτά χρόνια, δεν παίρνουν πτυχίο και μένει μέσα τους το στίγμα του αποτυχημένου.
Τι απαντάτε στην αλλαγή υπολογισμού της βάσης για την είσοδο στα ΑΕΙ και το πλάνο σύζευξης με ξένα ΑΕΙ για την αναβάθμιση του επιπέδου σπουδών;Όλα αυτά είναι σωστά ,και κάποια τα κάνουμε ήδη σε κάποιον βαθμό. Θα ήθελα ένα σύστημα εισαγωγής με το πρώτο έτος να εμπλουτίζεται με κοινά μαθήματα. Στο δεύτερο έτος να επιλέγεις το τμήμα που σε ενδιαφέρει.
Να μην εγκλωβίζονται στο τμήμα της Γ΄ Λυκείου με ελάχιστες παραστάσεις. Τα παιδιά να αποκτούν ένα γενικό επίπεδο σπουδών, να ζήσουν στο πανεπιστήμιο και αναζητήσουν αυτό που πραγματικά θέλουν. Όχι αυτό που θέλει η οικογένειά τους, να έρθουν σε επαφή με νέους ορίζοντες. Πρώτη προτεραιότητά μας να είναι το συμφέρον της νέας γενιάς, αλλά δυστυχώς τα πανεπιστήμια στην τωρινή μορφή τους είναι αρνητικά.
Πώς κρίνετε τη χρηματοδότηση των ΑΕΙ σε συνάρτηση με την αξιολόγησή τους από το υπουργείο Παιδείας; Ποια πιστεύετε ότι είναι τα κατάλληλα κριτήρια;Απόλυτα λογικό να συνδέουμε τη χρηματοδότηση των ΑΕΙ και αν κάποια δεν αποδίδουν έργο, γιατί να τα πληρώνει ο Έλληνας πολίτης; Σε όλο τον κόσμο αξιολογούνται με βάση την έρευνα και την παιδεία που παρέχουν. Να υπάρχει ένα ανεξάρτητο Σώμα και αξιόπιστα κριτήρια.
Το ερευνητικό έργο των καθηγητών δημοσιεύεται σε επιστημονικά περιοδικά. Ένα κριτήριο να είναι οι δημοσιεύσεις με βάση την κατηγοριοποίηση των περιοδικών. Στην Ελλάδα δεν έδιναν καμιά σημασία στην ποιότητα της έρευνας, μετρούσαν τον αριθμό των δημοσιεύσεων.
Αν έχουμε 50 δημοσιεύσεις στην κατώτατη βαθμίδα, είναι χειρότερο από μία στην ανώτερη. Εδώ υπάρχουν δημοσιεύσεις που λαμβάνονται υπόψη σε πρόσληψη και είναι σε περιοδικά μη έγκυρα, τα αποκαλούμενα «no name», τα «τοξικά» περιοδικά.
Να προωθήσουμε την έρευνα, ώστε να αναπτυχθεί το κριτικό πνεύμα, να ξεκαθαριστεί αυτό το σύστημα.
Η χρηματοδότηση για υλικοτεχνικές υποδομές και οι αμοιβές των καθηγητών να συνδεθούν με την ποιότητα του διδακτικού έργου.
Έχετε διασύνδεση με την αγορά εργασίας ώστε να βλέπετε τι ζητάει;Το προσπαθούμε στον μέγιστο δυνατό βαθμό και ένας δείκτης αποτελεί το συμβουλευτικό έργο που μπορούμε να δώσουμε στην αγορά εργασίας. Ως ΟΠΑ ζούμε στο επίκεντρο της οικονομίας, οι γνώσεις και η εμπειρία του καθηγητή έχουν άμεση συνάφεια με τις ανάγκες της αγοράς. Στόχος είναι με ποιον τρόπο θα μεταφερθούν στα νέα παιδιά.
Νέος συνάδελφος στο τμήμα μου έχει οργανώσει έναν πανελλήνιο διαγωνισμό διαπραγματεύσεων, που τον χορηγούν φορείς του ιδιωτικού τομέα. Τα παιδιά αναλαμβάνουν τη διοίκηση μιας επιχείρησης και διαπραγματεύονται μια συναλλαγή με μια άλλη ομάδα παιδιών που εκπροσωπούν άλλη επιχείρηση. Οι εμπειρίες που αποκομίζουν είναι ύψιστης σημασίας. Δεν μας το επιβάλλει κανείς ούτε παίρνουμε αμοιβή, το κάνουμε από μεράκι.
Πώς βλέπετε την έρευνα στην Ελλάδα;Είναι αδιανόητο καθηγητής στα κορυφαία πανεπιστήμια της Ε.Ε. να έχει τις ίδιες αποδοχές με έναν άλλον καθηγητή που εκμεταλλεύτηκε την αναβάθμιση πτυχίων. Στην Αμερική, στη Γαλλία ή την Αγγλία ο μισθός καθορίζεται από το ερευνητικό του έργο, μπορεί να είναι 100.000 δολάρια ή και 300.000 ευρώ. Με αυτά τα χρήματα λειτουργεί πολλαπλασιαστικά η έρευνα.
Εδώ βγάζουμε ένα ποσό για την οικογένεια και πέφτουμε στην έρευνα για να κάνουμε μία-δύο δημοσιεύσεις. Τελειώνουν οι αποταμιεύσεις μας και πάλι ο ίδιος κύκλος. Όταν βγαίνεις εκτός για ένα εξάμηνο, πώς είναι δυνατόν να επανέλθεις; Η έρευνα απαιτεί καθημερινή ενασχόληση.
Δυστυχώς πολλοί συνάδελφοί μου χάνουν την αξία τους και αν δεν υπάρχει προσωπικός λόγος, ξαναφεύγουν στο εξωτερικό.
Υπάρχουν όμως και κλάδοι, όπως η Πληροφορική, η Μοριακή Βιολογία, η Ιατρική, που πριμοδοτούνται αδρά από την Ε.Ε.
Πώς μπορεί να βελτιωθεί η επαφή των φοιτητών με την πρυτανική αρχή για ένα ποιοτικό πανεπιστήμιο;Οι σχέσεις μεταξύ μας είναι πάρα πολύ καλές. Όταν δίνεις στα παιδιά, το αναγνωρίζουν, ακόμη και αν είσαι δύσκολος. Στην πορεία της ζωής αυτό που μετράει είναι να είσαι χρήσιμος, όχι ευχάριστος. Όχι να κάνεις ένα εύκολο μάθημα, δεν οδηγεί πουθενά, και μακροπρόθεσμα αξιολογείται πολύ θετικά.
Αν μιλάμε για φοιτητές που έρχονται για να ασκηθούν στην πολιτική κονίστρα, τα πράγματα είναι διαφορετικά.
Έχετε βιώσει απειλή της ακεραιότητας καθηγητών που τους ώθησαν σε παραιτήσεις;Εννοείται ότι πολλές φορές τα αίτια αποχώρησης, πέρα από τη βία, είναι οι χαμηλές αποδοχές, η γραφειοκρατία κ.ά. Ο ακαδημαϊκός δάσκαλος δίνει όραμα, βοηθά στην ανάπτυξη της προσωπικότητας των παιδιών. Δεν πειράζει αν ο φοιτητής δεν έχει το μέγιστο των γνώσεων, το ζητούμενο είναι να μάθει να σκέφτεται. Να μπορεί να κρίνει, να συγκρίνει, να συλλέγει πληροφορίες ο φοιτητής, τότε ο δάσκαλός του έχει πετύχει. Άλλωστε, το 60-70% της γνώσης σε 5-10 χρόνια έχει απαξιωθεί.
Είστε υπέρ της εκπαιδευτικής επιμόρφωσης των καθηγητών;Ασφαλώς. Κάθε τρία χρόνια δικαιούμαστε έξι μήνες εκπαιδευτική άδεια. Να πάμε σε ένα άλλο ΑΕΙ να αφοσιωθούμε στην έρευνα. Είμαι 21 χρόνια στο ΟΠΑ και δεν έχω πάρει ποτέ άδεια.
Αν το κάνω, επιβαρύνω υπέρογκα τους συναδέλφους μου. Οι διεθνείς πρακτικές καθορίζουν τον αριθμό των καθηγητών που αναλογούν σε 100 φοιτητές. Εδώ είναι 100-110 σε σχέση με 30-40 φοιτητές στο εξωτερικό ανά καθηγητή, η αναλογία είναι τουλάχιστον υπερδιπλάσια.
Όταν η βάση στο τμήμα μου είναι το 16 και μέσω μετεγγραφών έρχονται με 6,7 ή 8, γίνεται αντιληπτό ότι κάποια από αυτά τα παιδιά αδυνατούν να παρακολουθήσουν. Όμως απόφοιτοί μας διαπρέπουν στον παγκόσμιο ακαδημαϊκό χάρτη, είναι καθηγητές στο Γέιλ ή το Μπέρκλεϊ, αποτελούν λοιπόν μοντέλα ρόλων για τους φοιτητές μας.
Ποιο είναι το μήνυμά σας προς την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας;Απλώς θέλουμε να λειτουργούμε σε ένα περιβάλλον που το αγαπάμε, να μην πέφτουμε πάνω σε ροπαλοφόρους όταν βγαίνουμε από το μάθημα. Χωρίς να κομπορρημονώ για την πατρίδα μας, έχουμε προικισμένα μυαλά και δεν είναι τυχαία η εξέλιξή τους στο εξωτερικό. Υστερούμε στην οργάνωση, μας τρώει η γραφειοκρατία. Τέσσερα χρόνια πρόεδρος, έγινα νομικός για να ερμηνεύω νόμους!
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ- Κυβερνητικός Εκπρόσωπος: Ρεβεγιόν με λίγα άτομα
- Νίκος Ρωμανός: «Κατανοώ την κόπωση του κόσμου»
- Συνέντευξη Μητσοτάκη: Το εμβόλιο είναι η πιο δυνατή αχτίδα αισιοδοξίας – Η ανοσία θα ξεκινήσει τέλη Φεβρουαρίου