Στο επίκεντρο της επόμενης ημέρας μετά την πανδημία βρίσκονται οι εξελίξεις στον κλάδο της αγοραπωλησίας και ενοικίασης ακινήτων στη χώρα μας, ο οποίος παρά τις ιδιάζουσες συνθήκες, έδειξε ιδιαίτερη ανθεκτικότητα στη διάρκεια του τελευταίου έτους. Σύμφωνα με στοιχεία ερευνών, το 2020 παρατηρήθηκε αύξηση κατά 4,2% στις τιμές των ακινήτων, μετά από αντίστοιχη πτώση κατά 7,9% που καταγράφηκε το 2019.
Της Βίκυς Καλοφωτιά
Πού είναι οι υψηλότερες και οι χαμηλότερες τιμές
Όπως αναδείχθηκε μέσω έρευνας που διενέργησε η ιστοσελίδα αγγελιών ακινήτων spitogatos.gr, κατά τη διάρκεια του Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου-Μαρτίου 2021, η μέση τιμή για τα σπίτια προς πώληση ήταν υψηλότερη στα νότια προάστια της Αθήνας, με 2.703€ ανά τετραγωνικό μέτρο και χαμηλότερη στη Φλώρινα με 510€ ανά τετραγωνικό. Η μεγαλύτερη αύξηση σε αυτό το τρίμηνο σε σχέση με το προηγούμενο έτος, καταγράφηκε στον Έβρο με +13,6%, ενώ η μεγαλύτερη μείωση στις Σποράδες με -10,2%. Όσο για τις ενοικιάσεις, η χαμηλότερη τιμή καταγράφεται στο Κιλκίς με 2,75€/τ.μ. και η υψηλότερη τιμή στη Χαλκιδική με 29,4€/τ.μ.
Πώς διαμορφώνεται, όμως το σκηνικό στις πωλήσεις και ενοικιάσεις κατοικιών, το παρόν χρονικό διάστημα, λίγο πριν από την έναρξη της τουριστικής περιόδου; Ποιο είναι το πιθανότερο σενάριο αναφορικά με το μέλλον των επαγγελματικών στεγών και κυρίως τι πρόκειται να αποτελέσει κομβικό σημείο για την κίνηση της αγοράς τους προσεχείς μήνες; Σε αυτά και άλλα καίρια ερωτήματα, απαντούν στο kedenews.gr, τρεις επαγγελματίες στο χώρο, σχολιάζοντας παράλληλα αν, και κατά πόσο είναι εφικτό, να γίνει έστω και καθυστερημένα η απόσβεση του τεράστιου πλήγματος που επέφερε σε αυτόν η πανδημία του Covid-19.
Λ. Ποταμιάνος, Πρόεδρος Συλλόγου Μεσιτών Αθηνών-Αττικής
Πλήγμα στην επαγγελματική στέγη
«Η γενική εικόνα αυτό το διάστημα είναι ότι όλοι ζουν με την ελπίδα της επανόδου στην πραγματικότητα. Το μεγαλύτερο πλήγμα το δέχθηκε σαφώς ο τομέας της επαγγελματικής στέγης. Γενικότερα με τις ενοικιάσεις της επαγγελματικής στέγης υπάρχει σοβαρό πρόβλημα, δηλαδή, με γνώμονα το ότι είναι όλα κλειστά, δεν μισθώνει κανείς τώρα καταστήματα εύκολα για να ανοίξει μια επιχείρηση. Κάποια γραφεία μισθώνονται, τα οποία δεν είναι άμεσα πληττόμενα, για κάποιες συγκεκριμένες ειδικότητες στο κέντρο των Αθηνών ή στο κέντρο άλλων πόλεων.
»Από εκεί κι έπειτα, το βέβαιο είναι ότι εκείνος που επίσης πόνεσε και θα πονάει αρκετά για το επόμενο διάστημα είναι τα καταστήματα, τα οποία έχουν να κάνουν με την εστίαση και το λιανεμπόριο. Άρα αυτά τα ακίνητα την επόμενη ημέρα μετά την πανδημία, όταν θα σταματήσουν και οι σχετικές κρατικές επιδοτήσεις και διευκολύνσεις που ίσχυαν μέχρι στιγμής λόγω των συνθηκών, θα αντιμετωπίσουν μια νέα κατάσταση. Θα πρέπει, δηλαδή να εργαστούν ξανά από την αρχή, με νέες ισορροπίες και εκεί τα πράγματα θα είναι αρκετά ζορισμένα»
Γιατί διατηρούνται υψηλά τα μισθώματα των κατοικιών
»Στις κατοικίες δεν υπάρχει ιδιαίτερο πρόβλημα, γιατί η στεγαστική ανάγκη δεν παύει να υπάρχει και ίσως μάλιστα να είναι και αρκετά πιο διαλλακτικοί κάποιοι ιδιοκτήτες στο να διαπραγματευτούν κάποιο ενοίκιο. Βεβαίως σε πολλές περιοχές είδαμε και το παράδοξο να ανεβαίνουν τα ενοίκια των κατοικιών αντί να κατεβαίνουν.
»Αυτό οφείλεται πρώτα στο ότι υπάρχει ζωντανή ελπίδα ότι θα επιστρέψει η αγορά και άρα θα τελειώσει όλο αυτό που βιώνουμε, δεύτερον, κάποιοι ιδιοκτήτες είχαν συνηθίσει σε υψηλές αποδόσεις από τις βραχυχρόνιες μισθώσεις των κατοικιών τους, τις οποίες θέλουν να πάρουν σε ένα μεγάλο βαθμό και από τα σπίτια που νοικιάζουν στο πλαίσιο μακροχρόνιας μίσθωσης. Και τρίτον, εξακολουθεί να υπάρχει ζήτηση. Ειδικά στην κατηγορία ακινήτων, τα οποία είναι από 50-100 τ.μ. και εκεί βρίσκεται η μεγάλη γκάμα του κόσμου, υπάρχει αυξημένη ζήτηση και κλείνονται τα μισθώματα, άρα διατηρούνται υψηλά και τα ενοίκια.
Σε ό,τι αφορά τη βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτων, όπως είναι το Airbnb, δουλεύει πλέον ελάχιστα και αυτό μόνο για ακίνητα που βρίσκονται σε πολύ κεντρικά σημεία. Τα περιφερειακά έχουν σταματήσει να δουλεύουν εντελώς, καθώς δεν έχουν πληρότητες. Πρέπει να τελειώσει η πανδημία για να δουλέψει ξανά, γιατί πρόκειται για ένα τουριστικό προϊόν, το οποίο επηρεάζεται άμεσα. Ενδεικτικό είναι ακόμη ότι όλο αυτό το διάστημα που προηγήθηκε, αρκετοί ιδιοκτήτες προτίμησαν να τα αφήσουν κλειστά, ενώ άλλοι τα νοίκιασαν».
«Το σκηνικό θα διαμορφωθεί πιο καθαρά, όταν πλέον θα ανοίξει όλη η αγορά και θα λειτουργούν τα πάντα, οπότε εκεί, στο πρώτο διάστημα, θα δούμε τις συνέπειες όλης αυτής της κατάστασης και τις αντιδράσεις μιας υγιούς αγοράς. Ελπίζουμε να έρθουν οι ξένες επενδύσεις, που θα την βοηθήσουν και να έχουμε τις λιγότερες δυνατές απώλειες. Αν ξενοικιαστούν πάρα πολλά καταστήματα, τότε αυτό θα επηρεάσει και την υπόλοιπη κτηματαγορά. Ευχόμαστε, όμως ότι η αγορά θα έχει αντιστάσεις».
Άγγελος Γιαννακόπουλος, Μεσίτης-Γραφείο «Vergos Real Estate
Η αγορά αντέχει ακόμη-οι τιμές αρχίζουν να σταθεροποιούνται
«Οι τιμές κινούνται ελαφρώς πτωτικά και αρχίζουν σταδιακά να σταθεροποιούνται. Έως το τέλος Φεβρουαρίου 2020 η αγορά ανέβασε ρυθμούς και οι ανοδικές τάσεις σταμάτησαν απότομα το Μάρτιο του 2020, η αγορά όμως αντέχει ακόμα. Περιοχές που σημειώνουν κάποια άνοδο είναι τα νότια προάστια και αντίστοιχα κάποιες καλές περιοχές στα βόρεια προάστια. Αντίθετα, είχαμε πτώση στο κέντρο της Αθήνας, γιατί εκεί υπήρχαν πολλά ακίνητα Airbnb, τα οποία δυστυχώς δεν δούλεψαν καθόλου».
«Στην αρχή της πανδημίας υπήρξε στάση αναμονής, καθώς πολλοί ιδιοκτήτες ακινήτων Airbnb εκτιμούσαν ότι η εικόνα κάποια στιγμή θα άλλαζε. Ύστερα, όμως αρκετοί προχώρησαν σε πώληση και οι περισσότεροι σε μακροχρόνια μίσθωση αυτών. Συνήθως πρόκειται για ακίνητα ιδιοκτητών που έχουν από ένα έως και περισσότερα διαμερίσματα Airbnb, καθώς δεν θα μπορούσαν να αντέξουν να τα έχουν κλειστά για περισσότερο χρονικό διάστημα. Έτσι μπήκαν στη διαδικασία να πουλήσουν κάποια και σταδιακά, μόλις είδαν το δεύτερο κύμα της πανδημίας, το αποφάσισαν οι περισσότεροι για να ξεκινήσουν τη μακροχρόνια μίσθωση από βραχυχρόνια που ήταν μέχρι εκείνη τη στιγμή. Αυτό φυσικά ενισχύθηκε και από το ότι η τουριστική κίνηση τουλάχιστον μέχρι στιγμής δεν δείχνει να ανακάμπτει. Παρ’όλα αυτά θα περιμένουμε να δούμε πώς θα διαμορφωθεί το σκηνικό από εδώ και στο εξής.
Το διάστημα που προηγήθηκε, υπήρξαν Έλληνες, οι οποίοι τόλμησαν να προβούν σε αγορά ακινήτων, καθώς βρήκαν την ευκαιρία λόγω απουσίας ξένων επενδυτών, που συνήθως κάνουν και καλύτερες προσφορές, όπως και αυτοί που θέλουν να πάρουν την Golden Visa (άδεια διαμονής, η οποία χορηγείται σε υπηκόους τρίτων χωρών που είτε αποκτούν ακίνητη περιουσία, είτε προχωρούν σε επένδυση κεφαλαίων σε έργα υποδομών ή σε ελληνικές επιχειρήσεις, με τη δημιουργία θέσεων εργασίας), οι οποίοι δεν είχαν μπει στο παιχνίδι της αγοράς ακινήτου. Αρκετά διαμερίσματα κράτησαν αρχικά σταθερές τιμές αλλά με διαπραγμάτευση του υποψήφιου αγοραστή, κάποιοι ιδιοκτήτες δέχθηκαν να κατεβάσουν τις τιμές και έτσι να πραγματοποιηθούν αγοραπωλησίες ακινήτων».
Project Ελληνικού και νέα γραμμή μετρό, παράγοντες που θα κρίνουν πολλά
«Αυτό που πιστεύουμε είναι ότι μόλις ανοίξει η οικονομία θα παρουσιαστεί το φαινόμενο του “ελατηρίου”, δηλαδή εκεί που είναι μειωμένη η ζήτηση θα μπουν στο παιχνίδι οι ξένοι επενδυτές και το σκηνικό θα αρχίσει να αλλάζει. Για το πότε όμως ακριβώς θα αρχίσει να συμβαίνει αυτό δεν υπάρχει από τώρα καμία εκτίμηση, γιατί θα πρέπει πρώτα να ξεκινήσει ο τουρισμός. Από τη στιγμή, όμως που θα ανοίξει εντελώς η αγορά και θα μπορεί κάποιος να έρθει άνετα, τότε θα εκτοξευτεί η ζήτηση από ξένους για να αγοράσουν ακίνητα. Ωστόσο, μέχρι τότε θα έχουμε μία περίοδο στασιμότητας τιμών και ήπιας υποχώρησης. Επίσης, να επισημανθεί ότι κάτι που έχει κρίνει πάρα πολλά σε σχέση με το ενδιαφέρον κάποιου αγοραστή, είναι το project του Ελληνικού, όπως επίσης και η νέα γραμμή μετρό, που θα ανεβάσει αρκετά τη ζήτηση στις περιοχές από τις οποίες θα περάσει».
Πιθανή διαπραγμάτευση του ενοικίου από την πλειοψηφία των ενοικιαστών επαγγελματικής στέγης
«Το κύριο πλήγμα έχει υποστεί ο τομέας των καταστημάτων και των γραφειακών χώρων. Στις κεντρικές αγορές διατηρείται μία σχετική σταθερότητα λόγω των οικονομικών μέτρων, αλλά σε περιφερειακές αγορές και σε δεύτερους δρόμους, αρκετά καταστήματα κλείνουν και κινδυνεύουν να μείνουν κενά το επόμενο χρονικό διάστημα, αφού δεν θα υπάρχει ενδιαφέρον να ενοικιάσει εκεί κάποιος. Μέχρι σήμερα έχει βοηθήσει πολύ η στήριξη της κυβέρνησης στους μισθωτές στο ότι δεν πληρώνουν το ενοίκιο και πληρώνει τους ιδιοκτήτες το κράτος. Όταν, όμως αυτό το μέτρο σταματήσει, είναι πολύ πιθανό η πλειοψηφία των ενοικιαστών να διαπραγματευτεί την τιμή του ενοικίου, γιατί δεν θα μπορέσει να ανταπεξέλθει τουλάχιστον το πρώτο χρονικό διάστημα».
Ηλίας Πατρικάκης, Πολιτικός Μηχανικός-Κατασκευαστής
Μειωμένοι οι ρυθμοί χορήγησης νέων οικοδομικών αδειών λόγω κορονοϊού
«Ισχύει αρκετά κατά την τρέχουσα περίοδο ότι η μικρή διαθεσιμότητα νεόδμητων κατοικιών κρατά τις τιμές πώλησης σε υψηλά επίπεδα. Επίσης, θεωρώ ότι η ανακαίνιση υφιστάμενων οικοδομών για αξιοποίηση ή αλλαγή χρήσεων (π.χ. μικρά διαμερίσματα) θα συνεχίσει να συμβαίνει με την ίδια συχνότητα το επόμενο διάστημα. Ακόμη, σχετικά με την οικοδομική δραστηριότητα, πιστεύω ότι υπάρχει αύξηση αλλά δυστυχώς οι ρυθμοί χορήγησης νέων αδειών είναι λίγο μειωμένοι λόγω του κορονοϊού. Στις σημαντικότερες δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο κατασκευαστικός κλάδος λόγω της πανδημίας συνίσταται η αδυναμία εξυπηρέτησης και μεγάλες καθυστερήσεις στις δημόσιες υπηρεσίες, η αδυναμία επίσκεψης πελατών σε καταστήματα πώλησης ειδών οικοδομής (ειδών υγιεινής, πλακιδίων, κουζινών κτλ.), οι περιορισμοί σε μετακινήσεις προσωπικού και η απροθυμία ιδιοκτητών για να προχωρήσουν σε οικοδομικές εργασίες με το φόβο της μετάδοσης του ιού».
Οικονομική δυσχέρεια εξαιτίας του παρατεταμένου lockdown
«Φοβάμαι πως δεν υπάρχουν σημάδια που δείχνουν ότι παρά την κρισιμότητα της κατάστασης ενδέχεται να σημειωθεί ανάκαμψη, δεδομένης της οικονομικής δυσχέρειας στην οποία έχουν περιέλθει πολλές κατηγορίες εργαζομένων και κλάδων λόγω του παρατεταμένου lockdown. Πιθανόν η δυνατότητα έλευσης ξένων επενδυτών, που επί του παρόντος δεν έχουν τη δυνατότητα, να αναθερμάνει κάπως την αγορά».
