Σύμφωνα με την Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας της Τράπεζας της Ελλάδος, η χώρα αντιμετωπίζει μια από τις σοβαρότερες κρίσεις στέγασης των τελευταίων δεκαετιών.
Η δραματική μείωση της διαθεσιμότητας κατοικιών δεν οφείλεται μόνο στην αυξημένη ζήτηση, αλλά κυρίως σε τρεις παραμέτρους που περιορίζουν τεχνητά την προσφορά:
-
Δεσμευμένα ακίνητα λόγω “κόκκινων” δανείων,
-
Ραγδαία εξάπλωση των βραχυχρόνιων μισθώσεων,
-
Καθίζηση της οικοδομικής δραστηριότητας.
Ακίνητα «παγωμένα» στα χαρτοφυλάκια τραπεζών
Χιλιάδες κατοικίες παραμένουν εκτός αγοράς, «παγιδευμένες» στα χαρτοφυλάκια τραπεζών και εταιρειών διαχείρισης δανείων. Παρότι προορίζονται για πλειστηριασμό, πολλές μένουν ανενεργές για χρόνια, έως ότου ολοκληρωθούν οι νομικές διαδικασίες. Το αποτέλεσμα είναι να περιορίζεται τεχνητά η προσφορά και να διαμορφώνεται πίεση στις τιμές.
Βραχυχρόνιες μισθώσεις και ξένες επενδύσεις
Η τουριστική εκμετάλλευση των κατοικιών, μέσω Airbnb και επενδυτικών σχημάτων, έχει απορροφήσει μεγάλο μέρος του διαθέσιμου αποθέματος. Διαμερίσματα που πριν λίγα χρόνια στέγαζαν οικογένειες, λειτουργούν σήμερα ως τουριστικές μονάδες, μετατρέποντας τη στέγη σε επενδυτικό προϊόν.
Η ΤτΕ επισημαίνει ότι η τάση αυτή οξύνει τη στεγαστική ανισότητα, ιδίως σε αστικές περιοχές όπως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη.
Μειωμένη οικοδομική δραστηριότητα
Η παραγωγή νέων κατοικιών έχει περιοριστεί δραματικά.
Το πρώτο εξάμηνο του 2025, η οικοδομή κατέγραψε πτώση 14% στις άδειες, 24% στην επιφάνεια και 17% στον όγκο.
Το αυξημένο κόστος ενέργειας, η ακρίβεια στα οικοδομικά υλικά και οι νομικές εκκρεμότητες γύρω από τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό έχουν οδηγήσει σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα κατασκευής.
Αύξηση τιμών και στεγαστική πίεση
Η έλλειψη νέων κατοικιών, σε συνδυασμό με τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, έχει οδηγήσει σε εκρηκτική άνοδο των τιμών.
Το δεύτερο τρίμηνο του 2025, οι τιμές των διαμερισμάτων αυξήθηκαν κατά 7,3%, με τα παλαιά να παρουσιάζουν ακόμη μεγαλύτερη άνοδο (7,6%).
Ο δείκτης τιμών κατοικιών ξεπέρασε το επίπεδο του 2008, ενώ τα ενοίκια αυξήθηκαν σε ποσοστά άνω του 10% σε ετήσια βάση.
Η Τράπεζα της Ελλάδος καταγράφει ότι το 35,5% του εισοδήματος των νοικοκυριών κατευθύνεται στη στέγη, ενώ σχεδόν ένας στους τρεις πολίτες δαπανά πάνω από το 40% του εισοδήματός του μόνο για κατοικία.
Η Ελλάδα βρίσκεται έτσι στην κορυφή της Ε.Ε. ως προς το στεγαστικό βάρος, ξεπερνώντας χώρες όπως η Δανία και η Ολλανδία.
Οι ευρωπαϊκές παρεμβάσεις
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναγνωρίζει ότι η κρίση στέγασης έχει λάβει πανευρωπαϊκές διαστάσεις και εισηγείται ένα σύνολο μέτρων προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή:
-
Απλούστευση των διαδικασιών αδειοδότησης και μείωση της γραφειοκρατίας για την κατασκευή νέων κατοικιών.
-
Αξιοποίηση δημόσιας γης και κτιρίων για κοινωνική στέγη και μετατροπή ανενεργών ακινήτων σε προσιτές κατοικίες.
-
Φορολογικά κίνητρα για νέους αγοραστές και οικογένειες χαμηλού εισοδήματος.
-
Ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης για νέους, με χαμηλότοκα δάνεια και επιδοτήσεις πρώτης κατοικίας.
-
Εκτίμηση επιπτώσεων των βραχυχρόνιων ενοικιάσεων στις τιμές αγοράς.
Η Ένωση προωθεί επίσης τη στρατηγική «Κύμα Ανακαινίσεων», που δεν περιορίζεται μόνο στην ενεργειακή αναβάθμιση, αλλά στοχεύει και στην αύξηση της προσφοράς κατοικιών.
Μια αγορά που «αναπνέει» δύσκολα
Η Τράπεζα της Ελλάδος υπογραμμίζει ότι το πρόβλημα δεν είναι απλώς κοινωνικό αλλά και οικονομικά συστημικό. Η στεγαστική κρίση πιέζει το διαθέσιμο εισόδημα, μειώνει την κατανάλωση και αυξάνει την ανισότητα.
Χωρίς συντονισμένες παρεμβάσεις για την ενίσχυση της οικοδομής και τον περιορισμό των βραχυχρόνιων μισθώσεων, η αγορά κινδυνεύει να παραμείνει παγιδευμένη σε αδιέξοδο: λίγα σπίτια, υψηλές τιμές και χαμηλή προσιτότητα.
Πηγές
-
Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, Τράπεζα της Ελλάδος (Οκτώβριος 2025)
-
Eurostat Housing Cost Index
-
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο – Έκθεση για τη Στεγαστική Πολιτική 2025
