Εργασιακό νομοσχέδιο: Τι αλλάζει σε 8ωρο, υπερωρίες, απεργίες και άδειες

Κωστής Χατζηδάκης
EUROKINISSI/ΒΑΣΙΛΗΣ ΡΕΜΠΑΠΗΣ)

Σήμερα στις 12 μμ θα παρουσιαστεί το πολυνομοσχέδιο του υπουργείου εργασίας από τον Κωστή Χατζηδάκη και εντός της ημέρας θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση προκειμένου να ψηφιστεί στα τέλη Μαϊου – αρχές Ιουνίου.

Σημειώνεται πως μέχρι στιγμής το νομοσχέδιο έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από το σύνολο της αντιπολίτευσης αλλά και της κοινωνίας.

Σύμφωνα με το Mega, η εργασία την ημέρα θα μπορεί να ξεπερνά τις 8 ώρες, και να φτάνει μέχρι τις 10, χωρίς ο εργοδότης να πρέπει να πληρώσει υπερωρία, αν αναπληρώσει τις έξτρα ώρες με ρεπό ή μείωση ωραρίου άλλες ημέρες. Αυτό θα γίνεται με συμφωνία μεταξύ εργοδότη – εργαζόμενου.

Την ίδια ώρα, με την ψηφιακή κάρτα για κάθε εργαζόμενο, θα γίνεται σύνδεση του κινητού των εργαζομένων με την ΕΡΓΑΝΗ προκειμένου να καταγράφονται οι υπερωρίες που δουλεύει, ενώ ανώτατο όριο υπερωριών θα είναι οι 150 ώρες.

Για τις Κυριακές, θα μπορούν να αποτελούν πέμπτη μέρα της εβδομάδας, χωρίς έξτρα αμοιβή, και πάλι να αναπληρώνονται με ρεπό, χωρίς ωστόσο αυτό να είναι ακόμη οριστικό, και με τους ειδικούς να θεωρούν απίθανο το ενδεχόμενο.

Την ίδια ώρα, αυξάνονται οι εταιρίες που θα είναι ανοιχτές την Κυριακή, ενώ για τις απεργίες θα γίνεται ηλεκτρονική ψηφοφορία εξ αποστάσεως.

Παράλληλα, θεμελιώνεται νέο πλαίσιο για την τηλεργασία, το οποίο περιλαμβάνει:

  • δικαίωμα «αποσύνδεσης» από τον υπολογιστή
  • Κάλυψη του κόστους εξοπλισμού
  • Online έλεγχος για την τήρηση του ωραρίου με την ψηφιακή κάρτα εργασίας

«Οι υπερωρίες δεν καταργούνται με την έννοια ότι δεν υπάρχουν. Δεν πληρώνονται με αμοιβή αν αναπληρωθούν. Αν δεν αναπληρωθούν πρέπει κανονικά να πληρωθούν» σχολίασε στο Mega, ο εργατολόγος Κώστας Τσουκαλάς.

«Πέραν των προβληματών των μέτρων, απαιτείται μια ενεργοποίηση των ελεγκτικών μηχανισμών» πρόσθεσε. Παράλληλα, χαρακτήρισε θετικό το μέτρο του ψηφιακού ωραρίου, ειδικότερα στις περιπτώσεις της τηλεργασίας.

Αναλυτικά οι 10 βασικές αλλαγές:

1. Καθιερώνεται το ελαστικό 8ωρο με «αμοιβή» την 4ήμερη απασχόληση και δικλείδες ασφαλείας για τον εργαζόμενο.

Το ελαστικό 8ωρο προβλέπει απασχόληση έως και 10 ώρες την ημέρα κατά μέγιστο χωρίς πρόσθετη αμοιβή ανάλογα με τις ανάγκες των επιχειρήσεων. Οι επιπλέον ώρες θα αποθηκεύονται σε «τράπεζα χρόνου» και θα «επιστρέφονται» στους εργαζόμενους εντός έξι μηνών με τη μορφή μειωμένου ωραρίου ή ρεπό ή ημερών άδειας. Το ελαστικό 8ωρο θα εφαρμόζεται μόνο κατόπιν αιτήματος του ίδιου του εργαζόμενου έπειτα από έγγραφη συμφωνία και συμπληρωματικά προς την ισχύουσα νομοθεσία σε περίπτωση που δεν υπάρχει συνδικαλιστική οργάνωση η δεν επιτευχθεί συμφωνία μεταξύ συνδικάτου και εργοδότη. Σε κάθε περίπτωση απαγορεύεται η καταγγελία της σύμβασης για το λόγο ότι ο εργαζόμενος αρνήθηκε πρόταση του εργοδότη για συμφωνία διευθέτησης.

Χωρίς να καταργείται η ισχύουσα διάταξη του 2011 για διευθέτηση του χρόνου εργασία με πρωτοβουλία της επιχείρησης και σύμφωνη γνώμη του συνδικάτου, με το νέο εργασιακό νομοσχέδιο δίνεται επιπροσθέτως η δυνατότητα και στον ίδιο τον εργαζόμενο να δουλέψει με ελαστικό ωράριο κατόπιν γραπτής του αίτησης όπως ακριβώς και με την ετήσια άδεια αναψυχής.

2. Ψηφιακή κάρτα:

Το υπουργείο εργασίας δίνει έμφαση στη λειτουργία της ψηφιακής κάρτας, χαρακτηρίζοντάς την επανάσταση στην αγορά εργασίας. Όπως τονίζει θα συμβάλλει στη θωράκιση του 8ώρου αλλά και στο «κλείδωμα» των υπερωριών προστατεύοντας τον εργαζόμενο από τις καταχρηστικές συμπεριφορές του εργοδότη. Χρήσιμη θα είναι και για τον επιχειρηματικό κόσμο προκειμένου να μη νοθεύεται ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων από εργοδότες που χρησιμοποιούν αθέμιτες πρακτικές.

Στην πράξη, ο εργαζόμενος θα «χτυπά» την κάρτα του όταν ξεκινά και όταν τελειώνει την εργασία του. Η κάρτα θα συνδέεται απ’ ευθείας με online σύστημα του ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ και, με τον τρόπο αυτό, θα καταγράφεται αμέσως και σε πραγματικό χρόνο η απασχόληση του εργαζομένου, η υπέρβαση του νομίμου ωραρίου, οι υπερεργασίες και οι υπερωρίες του κι έτσι θα επέρχονται άμεσα οι σχετικές συνέπειες (αξιώσεις για επιπλέον αμοιβή από τον εργαζόμενο και κυρώσεις στον εργοδότη, εάν η υπέρβαση του ωραρίου είναι παράνομη).

3. Αυξηση του πλαφόν στις υπερωρίες:

Το νομοσχέδιο επιφέρει αλλαγές και στο πλαφόν των υπερωριών με αύξηση αλλά και εξίσωση του αριθμού τους σε όλους τους κλάδους της οικονομίας. Η υπερωριακή απασχόληση, εναρμονίζεται με τον μέσο ευρωπαϊκό όρο και μπορεί να φτάσει μέχρι και τις 150 ώρες ετησίως από 96 ώρες που είναι σήμερα στη βιομηχανία και 120 ώρες στους λοιπούς κλάδους. Σκοπός της διάταξης είναι να εξυπηρετούνται οι ανάγκες των επιχειρήσεων αλλά και να διασφαλίζεται ο εργαζόμενος σε περίπτωση παράνομης υπέρβασης των ορίων των υπερωριών. Το σύστημα αμοιβής των υπερωριών δεν αλλάζει που σημαίνει ότι κάθε ώρα υπερωρίας πάνω από τις 9 που θεωρείται υπερεργασία πληρώνεται με ημερομίσθιο προσαυξημένο κατά 40%. Επιπλέον με την αύξηση του πλαφόν περιορίζονται οι λεγόμενες κατ' εξαίρεση υπερωρίες που αμείβονται με ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 80%.

4. Ποιοι επιπλέον κλάδοι θα λειτουργούν και τις Κυριακές:

Σύμφωνα με το νομοσχέδιο για την προστασία της εργασίας τη δυνατότητα λειτουργίας και τις Κυριακές μπορεί να χρησιμοποιήσουν άλλοι 7 τομείς της οικονομίας η τροφοδοσία, τα logistics, φάρμακα, data centers,εξωσχολικές δράσεις, μηχανογράφηση, εξετάσεις έκδοσης διπλωμάτων καθώς και βιομηχανικές μονάδες που δουλεύουν έτσι κι αλλιώς 7 ημέρες με βάρδιες αλλά δεν καλύπτονταν μέχρι τώρα από τη νομοθεσία. Αυξάνεται δηλαδή η λίστα των εξαιρέσεων που υπάρχει στο σχετικό Βασιλικό Διάταγμα του 1966. Η εργασία την Κυριακή αμείβεται με προσαύξηση 75%, ενώ παρέχεται δικαίωμα να δοθεί αναπληρωματική ημέρα ανάπαυσης την αμέσως επόμενη εβδομάδα.

5. Τι αλλάζει στην προκήρυξη της απεργίας, στο προσωπικό ασφαλείας και στο συνδικαλιστικό νόμο

Α) Με προσωπικό ασφαλείας οι απεργίες στις ΔΕΚO : Με τη διάταξη που εισάγεται, προβλέπεται προσωπικό ασφαλείας που διασφαλίζει την ελάχιστη εγγυημένη λειτουργία προστατεύει τα δικαιώματα των πολιτών ως προς την παροχή ενός μίνιμουμ (33%) επιπέδου υπηρεσιών σε κρίσιμους κλάδους κατά τη διάρκεια των απεργιακών κινητοποιήσεων στις ΔΕΚΟ. Ανάλογες ρυθμίσεις υπάρχουν σε χώρες όπως η Γαλλία, το Βέλγιο, ο Καναδάς, η Αυστραλία κλπ. Διευκρινίζεται ότι η ρύθμιση αυτή δεν αλλάζει το καθεστώς σε σχέση με το προσωπικό ασφαλείας και δεν αναφέρεται στο πλήθος των εργαζομένων που καλούνται να παράσχουν τις υπηρεσίες τους αλλά στο επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών. Για παράδειγμα στο μετρό, κατά τις ημέρες της απεργίας θα πρέπει να κυκλοφορεί το ένα τρίτο των συρμών, ανεξαρτήτως του αριθμού προσωπικού που πρέπει να απασχολείται, για να επιτευχθεί αυτό το αποτέλεσμα.

Β) Προκήρυξη απεργίας:

Για την άσκηση του δικαιώματος της απεργίας, συμπεριλαμβανομένων των ολιγόωρων στάσεων εργασίας, απαιτείται προειδοποίηση του εργοδότη ή της συνδικαλιστικής του οργάνωσης 24 τουλάχιστον ώρες πριν από την πραγματοποίηση της.

Ιδίως για τη λήψη απόφασης απεργίας, θα πρέπει η Γενική Συνέλευση των συνδικαλιστικών οργανώσεων να παρέχει πραγματική πρακτική δυνατότητα συμμετοχής και ψήφου εξ αποστάσεως (ηλεκτρονικώς) ενώ θα πρέπει να αναφέρονται και τα αιτήματα.

Μητρώο: Καθίσταται απαραίτητος όρος για την άσκηση συνδικαλιστικού δικαιώματος, η απογραφή των εργαζομένων και των εργοδοτών στο ήδη νομοθετημένο Γενικό Μητρώο.

Άδεια και προστασία συνδικαλιστών: Το συνδικαλιστικό στέλεχος, που επιθυμεί να κάνει χρήση συνδικαλιστικής άδειας, οφείλει να ενημερώσει εγγράφως με κάθε τρόπο, ακόμη και μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, τον εργοδότη, αμέσως μόλις αυτό είναι δυνατό και πάντως το αργότερο κατά την εβδομάδα που προηγείται της έναρξης της συνδικαλιστικής άδειας. Σε επείγουσες περιπτώσεις, ο χρόνος πρότερης ενημέρωσης μπορεί να περιοριστεί σε 48 ώρες.

Από τις απολύσεις προστατεύονται για ένα χρόνο μετά τη λήξη της θητείας τους μόνο ο πρόεδρος, ο αντιπρόεδρος, ο γενικός γραμματέας και ο ταμίας. Μειώνονται τα μέλη που προστατεύονται ανάλογα με τα μέλη της οργάνωσης: για έως 200 μέλη 5, για έως 1000 7 μέλη, για περισσότερα από 1.000 μέλη 9.

Γ) Προστασία στην εργασία: Η συνδικαλιστική οργάνωση που κηρύσσει απεργία υποχρεούται να προστατεύει το δικαίωμα των εργαζομένων, που δεν συμμετέχουν στην απεργία, να προσέρχονται και να αποχωρούν ελεύθερα και ανεμπόδιστα από την εργασία τους και να παρέχουν αυτήν χωρίς εμπόδιο και ιδίως χωρίς την άσκηση σωματικής ή ψυχολογικής βίας σε βάρος τους από οιονδήποτε. Σε αντίθετη περίπτωση η απεργία μπορεί να διακοπεί.

6. Τι αλλάζει στις απολύσεις:

Δύο σημαντικές αλλαγές στο δίκαιο των απολύσεων φέρνουν οι διατάξεις του εργασιακού νομοσχεδίου. Το ν/σ προβλέπει έξτρα αποζημίωση ως εναλλακτική λύση αντί της υποχρεωτικής επαναπρόσληψης για τους μισθωτούς σε περίπτωση που η απόλυσή τους κρίνεται άκυρη από τα δικαστήρια.

Με άλλη διάταξη που περιλαμβάνεται στο εργασιακό νομοσχέδιο δίνεται το δικαίωμα στον εργοδότη να απαγορεύει την προσέλευση του εργαζόμενου στην δουλειά, μετά την προειδοποίηση της απόλυσής του και έως την επίσημη λύση της σχέσης εργασίας. Ο εργαζόμενος, που δεν θα προσέρχεται στο χώρο εργασίας, θα αμείβεται κανονικά.

7. Τι αλλάζει στις γονικές άδειες:

Θεσπίζεται άδεια σε πατέρες εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης 14 ημερών κατά τη γέννηση του τέκνου και 10 ημερών σε περιπτώσεις μερικής απασχόλησης του πατέρα.

Θεσπίζεται γονική άδεια 4 μηνών και για τους δύο γονείς, με επιδότηση από τον ΟΑΕΔ για τους δύο μήνες με τον ελάχιστο νομοθετημένο μισθό. (έως τώρα η εν λόγω άδεια ήταν άνευ αποδοχών). Η άδεια μπορεί να χορηγείται συνεχόμενα ή τμηματικά μέχρι το παιδί να γίνει 8 χρόνων. Σε περίπτωση που και οι δύο γονείς απασχολούνται στον ίδιο εργοδότη πρέπει να αποφασίσουν ποιος από τους δύο θα κάνει πρώτος χρήση αυτού του δικαιώματος και για πόσο χρονικό διάστημα.

8. Κατοχυρώνονται τα δικαιώματα των εργαζόμενων στην τηλεργασία, καθώς υιοθετείται το δικαίωμα αποσύνδεσης, δηλαδή το δικαίωμα του εργαζομένου να μην απαντά σε κλήσεις και μηνύματα του εργοδότη για να προστατεύει έτσι την οικογενειακή και προσωπική του ζωή.

9. Εισάγονται αυστηρά μέτρα για τη βία και τη σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία ικανοποιώντας αιτήματα των εργαζόμενων, ιδιαίτερα των γυναικών.

10. Προστατεύονται τα δικαιώματα των απασχολούμενων σε εταιρίες courier και delivery, με προβλέψεις τόσο για την συνδικαλιστική τους έκφραση όσο και για την υγεία και ασφάλεια στην εργασία τους.