«Μέρα Μαγιού»: Από τον Ρίτσο και τον Παναγούλη, στην Ανάσταση του Κυρίου

γαρίφαλλα
© Pixabay

Σαν μια γλυκιά συνωμοσία στο σημερινό χοροστάσι των συμβολισμών και της ελπίδας, που κι η ιστορία θέλει ακόμα και τους νεκρούς της μέρας, να νικούν το θάνατο, είναι το Αναστάσιμο του Κυρίου,  Μέγα Σάββατο, που έρχεται  φέτος ζεστό κι ελπιδοφόρο να αποθεώσει τη ζωή, την Άνοιξη, την ελπίδα

Μέρα Μαγιού... Να τη η ελπίδα που ξεμυτίζει, σε όλο το στρατί αυτής της μέρας. Από το γιορτάσι της φύσης που ρχεται πια να ανθίσει άφοβα γιατί χειμώνα δεν θα ξαναβρεί μπροστά της, για πολύ καιρό, ως και τους συμβολισμούς της που δρασκελίζουν σε μια στιγμή, από τη γέννηση ως το θάνατο – ου ακόμη κι αυτός τούτη την ημέρα νικιέται από την ελπίδα γιατί είναι κάποιοι από τους νεκρούς της 1ης του Μάη, που άφησαν πίσω τους γερή, αθάνατη, αιώνια σπορά.

Και περπατιέται πιο άνετα ο ευωδιαστός από την ελπίδα της ακατανίκητης, πια, άνοιξης, από τις ματωμένες πρωτομαγιές του 36' και του 44', ως τη γέννηση του Γιάννη Ρίτσου και το πρόωρο, άδικο και ακόμη, ως σήμερα, αξεδιάλυτο φευγιό του Αλέκου Παναγούλη.

Κι ήρθε ο Ρίτσος, αυτός ο τιτάνας της ποίησης, που γεννήθηκε πριν από όλα τα άλλα που ιστορούνται πιο πάνω, να τα ζήσει, να τα υμνήσει, έχοντας δει, για πρώτη φορά  τον ήλιο της Μονεμβασιάς την πρώτη του Μάη του 1909. Και εμπνεύσθηκε από μία φωτογραφία που είδε στον Ριζοσπάστη, με μία μάνα να θρηνεί τον νεκρό γιο της, τη ματωμένη πρωτομαγιά του 1936 κι έγραψε το Επιτάφιο, που μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης.

Ρίτσος και Θεοδωράκης
© lifo.gr

Εκείνη την ημέρα οι καπνεργάτες της Θεσσαλονίκης, με την κάλυψη της «Πανελληνίου Καπνεργατικής Ομοσπονδίας» και την υποστήριξη της «Ενωτικής Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδος» (ΕΓΣΕΕ), που ελεγχόταν από το ΚΚΕ, κατέβηκαν σε απεργία διαρκείας, με κύριο αίτημα την αύξηση του ημερομισθίου από τις 75 στις 135 δραχμές, σε εφαρμογή της συμφωνίας του 1924 (γνωστής ως «σύμβασης Παπαναστασίου»), που όμως αθετούσαν οι καπνέμποροι, επωφελούμενοι της μεγάλης ανεργίας που μάστιζε τον κλάδο. Είναι χαρακτηριστικό ότι πολλοί καπνεργάτες δούλευαν χωρίς να αμείβονται, μόνο και μόνο για να τους επικολλούνται ένσημα και να μην χάνουν το δικαίωμα της περίθαλψης.

Δώδεκα νεκροί και πάνω από 280 τραυματίες ήταν ο απολογισμός της αιματηρής καταστολής από τη Μεταξική Χωροφυλακή εκείνης  της μεγάλης διαδήλωσης των απεργών καπνεργατών στη Θεσσαλονίκη...

Ματωμένος Μάης
© cdn.sansimera.gr

Οχτώ χρόνια αργότερα, την Πρωτομαγιά του 1944, οι Γερμανοί κατακτητές εκτέλεσαν στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής 200 Έλληνες πατριώτες, σε αντίποινα για τη δολοφονία ενός Γερμανού υποστρατήγου στη Λακωνία από άνδρες του ΕΛΑΣ.

Την άνοιξη του 1944, η κατάσταση ήταν τεταμένη και ιδιαίτερα πολωμένη στην κατεχόμενη Ελλάδα. ΕΑΜ και αστικές δυνάμεις, που γνώριζαν ότι οι ημέρες των Γερμανών ήταν μετρημένες, προετοιμάζονταν για την επόμενη ημέρα και την τελική αναμέτρηση. Μερίδα ιστορικών αποφαίνεται ότι ο Εμφύλιος Πόλεμος είχε ήδη αρχίσει. Από την πλευρά τους, οι Γερμανοί και οι εγχώριοι συνεργάτες τους είχαν επιδοθεί σ’ ένα όργιο τρομοκρατίας εναντίον των δυνάμεων του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ, που σήκωναν το κύριο βάρος της Εθνικής Αντίστασης.

Και πολλά χρόνια αργότερα ο θάνατος του Αλέκου Παναγούλη. «Από ατύχημα» είπαν κάποιοι που ήθελαν να κλείσουν όπως – όπως το φάκελο – αλλά δεν τους πίστεψε κανείς . Στα 36 του, μόλις ο ακαταπόνητος αγωνιστής της δημοκρατίας, γεννημένος  σε μια Γλυφάδα, που δεν ήταν ακόμη κοσμοπολίτικη αλλά ένα πανέμορφο, αραιοκατοικημένο παρθένο θέρετρο είχε γίνει σύμβολο δημοκρατίας κι αγώνα.

Αλέκος Πανγούλης
© diaforetiko.gr

Στις 13 Αυγούστου 1968 αποπειράθηκε να δολοφονήσει τον δικτάτορα Γεώργιο Παπαδόπουλο, συνελήφθη και βασανίσθηκε απάνθρωπα. Μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας εξελέγη βουλευτής με την Ε. Κ. ΝΔ, του Γεωργίου Μαύρου.

Την Πρωτομαγιά του 1976 βρήκε τραγικό θάνατο κάτω από μυστηριώδεις συνθήκες στη Λεωφόρο Βουλιαγμένης, στο ύψος του Αγίου Δημητρίου, όταν το αυτοκίνητο που οδηγούσε εξετράπη της πορείας του κι έπεσε σ’ ένα υπόγειο κατάστημα. Ο Τύπος της εποχής έγραψε ότι κάποιοι ήθελαν να τον βγάλουν από τη μέση, επειδή είχε στην κατοχή του απόρρητα έγγραφα της δικτατορίας που έδειχναν τις σχέσεις γνωστών πολιτικών προσώπων της μεταπολιτευτικής περιόδου με τη δικτατορία.

Πώς σας φάνηκε αυτό το άρθρο;

  • Διαφωνώ απόλυτα
  • Συμφωνώ απόλυτα